Achtergronden | Politieke peilingen

Hoe betrouwbaar zijn de peilingen?

Er zijn in Nederland regelmatige politieke peilingen. De bekendste zijn misschien wel de Politieke Barometer van Ipsos en Peil.nl van Maurice de Hond. De vraag is hoe betrouwbaar deze peilingen zijn.

Hieronder wordt uitgelegd hoe deze peilingen zijn opgezet. Daarbij is gebruik gemaakt van informatie die de bureaus op hun eigen websites zetten. Helaas is deze informatie nogal beperkt.

Wel is duidelijk dat deze peilingen voor een groot deel zijn gebaseerd op Internet-panels die door zelfselectie zijn samengesteld. Daardoor is er sprake van zelfselectie en onderdekking. Het is niet duidelijk of deze peilers hiervoor corrigeren en of dat dan ook succesvol is.

Hieronder vergelijken we de uitkomsten van de twee peilingen. Uit die vergelijking wordt duidelijk dat er gegronde twijfel is ten aanzien van de betrouwbaarheid.

De grafiek hieronder toont de voorspellingen voor het CDA in 2009 en 2010. De blauwe lijn (CDA-B) geeft de voorspellingen (aantal zetels) voor de Politieke Barometer weer, en de rode lijn (CDA-P) die voor Peil.nl. De cijfers van beide peilers verschillen soms meer dan 10 zetels! Als gebruik zou zijn gemaakt van echte aselecte steekproeven, dan zou er hooguit een verschil van 5 zetels mogen zijn (bij de gehanteerde steekproefomvangen van 1000 en 3000).

Verder is het duidelijk dat de voorspellingen van de ene peiler vaak systematisch hoger of lager zijn dan die van de andere peiler. Er moet dus worden geconcludeerd dat er systematische verschillen zijn tussen beide peilers. De conclusie is dat minimaal één peiler er naast zit (en misschien wel allebei).

Ook bij D66 zijn grote verschillen te zien. Zie de grafiek hieronder. De verschillen lopen op tot 6 zetels. Ook hier moet de conclusie worden getrokken dat minsten één peiler er naast zit (en misschien wel beide peilers). Net als bij het CDA, komen de peilingen van D66 in het voorjaar van 2010 steeds dichter bij elkaar.

Politieke Barometer

De Politieke Barometer is een peiling van Ipsos. De uitkomsten van de peilingen worden meestal op donderdagavond gepubliceerd. Voorafgaand daaraan, vanaf dinsdagmorgen tot en met donderdagmiddag, worden 1000 personen uit het online-panel van Ipsos ondervraagd.

Daarnaast worden op continue basis de politieke voorkeuren telefonische gemeten, zodat ook de mensen die niet via internet bereikbaar zijn in de peiling worden betrokken betrokken. Elke dag, met uitzondering van zondag, wordt de politieke voorkeur van 100 Nederlanders telefonisch gepeild. De steekproef komt tot stand door middel van Random Digit Dialing. Hierbij genereert de computer willekeurige telefoonnummers samen.

Ipsos beschrijft niet hoe beide onderzoekmethoden worden gecombineerd. Wel wordt aangegeven dat het Internet-onderzoek de basis vormt en dat het telefonisch onderzoek enkel wordt gebruikt om het Internet-onderzoek aan te vullen met gegevens van groepen die slecht vertegenwoordigd zijn op het Internet.

Ipsos geeft niet aan hoe groot de omvang van de steekproef is. De omvang is minimaal gelijk aan 1000 (het deel dat afkomstig is uit het online-panel). Er is geen informatie beschikbaar over de hoogte van de non-respons in de onderzoeken. Ook is niet duidelijk of achteraf de uitkomsten nog worden gecorrigeerd met een weegprocedure. Er wordt geen informatie verstrekt over de nauwkeurigheid van de uitkomsten.

Website: Politieke Barometer

Peil.nl

Peil.nl is een samenwerking tussen Maurice de Hond en No Ties BV. De steekproef van Peil.nl wordt elke week getrokken uit een panel van personen die zich bereid hebben verklaard om regelmatig via het Internet aan het onderzoek deel te nemen. Als zij zich aanmelden, wordt eerst een aantal persoonlijke kenmerken vastgelegd, waaronder het stemgedrag bij de verkiezingen van 2010. Voor elke peiling opnieuw wordt een steekproef van ongeveer 3000 personen getrokken uit het panel. De steekproef wordt zo getrokken dat deze representatief is met betrekking tot de persoonlijke kenmerken.

Peil.nl claimt dat met enige regelmaat hetzelfde onderzoek ook nog via de 'klassieke' manier telefonisch wordt uitgevoerd. Verschillen in resultaten worden geëvalueerd en leiden zo nodig tot verbetering van de methodiek.

De omvang van de steekproef is ongeveer 3000 personen. Peil.nl geeft niet aan hoe hoog de non-respons bij de trekking van het panel is. Wel wordt achteraf nog een weegprocedure uitgevoerd om de uitkomsten te corrigeren voor non-respons.

Alleen personen met toegang tot Internet kunnen meedoen aan de onderzoek van Peil.nl. Er is dus sprake van onderdekking. Het panel van Peil.nl bestaat dus uit personen die zich spontaan hebben aangemeld. Er is geen aselecte steekproef getrokken. Dit wordt zelfselectie genoemd. Peil.nl geeft niet aan hoe groot de onzekerheidsmarge in de uitkomsten is.

Website: www.peil.nl